Depression : मानसिक आरोग्याबरोबरच शारीरिक लक्षणांकडेही लक्ष देणे गरजेचे
मुंबई : डिप्रेशन म्हणजे केवळ मानसिक थकवा किंवा नैराश्य नव्हे, तर ते शरीरावरही परिणाम करतं. तज्ज्ञांच्या मते, डिप्रेशन(Depression) येण्याआधी शरीर काही स्पष्ट संकेत देतं. या संकेतांकडे दुर्लक्ष केल्यास परिस्थिती गंभीर होऊ शकते.
औदासिन्य ही एक गंभीर मानसिक आरोग्याची समस्या आहे जी कोणत्याही व्यक्तीवर परिणाम करू शकते. हे दु: खापेक्षा अधिक आहे; यामुळे दैनंदिन जीवनावर परिणाम होणार्‍या खोल आणि सतत नकारात्मक भावना उद्भवू शकतात. बर्‍याचदा, लोक नैराश्याच्या सुरुवातीच्या चिन्हांकडे दुर्लक्ष करतात आणि परिस्थिती अधिक गंभीर बनतात. तसेच, आपले शरीर आणि मन धोक्यापूर्वी आपल्याला काही संकेत देण्यास सुरवात करते. ही चिन्हे ओळखणे आणि वेळेवर लक्षात घेतल्यास नैराश्य गंभीर होण्यापासून रोखू शकते. चला उदासीनतेपूर्वी शरीरात आणि मनामध्ये दिसणारी 5 प्रमुख चिन्हे जाणून घेऊया.
उदासीनतेचा प्रारंभिक आणि सामान्य सिग्नल म्हणजे झोपेच्या नमुन्यांमध्ये महत्त्वपूर्ण बदल. एखाद्या व्यक्तीस रात्री झोपण्यात (निद्रानाश) खूप त्रास होऊ शकतो किंवा सामान्य (अत्यंत) पेक्षा त्याला खूप झोप येऊ शकते. निद्रानाशामुळे, रात्रभर अस्वस्थता येते, तर दिवसभर अत्यंत थकवा आणि सुस्तपणा राहतो. हा बदल बहुतेकदा मेंदूत रासायनिक असंतुलनाचा परिणाम असतो.
नैराश्यापूर्वी एखाद्या व्यक्तीच्या भूकमध्ये बर्‍याचदा बदल होतो. काही लोकांना भूक वाटू लागते, ज्यामुळे त्यांचे वजन वेगाने कमी होऊ लागते. त्याच वेळी, काही इतर लोक भावनिकपणे खाणे सुरू करतात, ज्यामुळे त्यांचे वजन वाढू लागते. या दोन्ही अटींमध्ये सामान्य चयापचय आणि शरीराच्या हार्मोनल संतुलनातील गडबड दिसून येते.
आपण सतत थकल्यासारखे वाटत असल्यास, जरी आपण पुरेसा विश्रांती घेतली असेल तरी, हे नैराश्याचे महत्त्वपूर्ण लक्षण असू शकते. दररोजची कामे करण्यात उर्जेचा अभाव देखील असतो आणि त्या व्यक्तीस नेहमीच कंटाळवाणे आणि थकलेले वाटते. उर्जेची ही कमतरता कोणत्याही शारीरिक आजाराशिवाय देखील उद्भवू शकते.
ज्या गोष्टी आपल्याला पूर्वी आनंद देतात, जसे की आवडता छंद, मित्रांना भेटणे किंवा चित्रपट पाहणे, आपल्याला यापुढे कशातही रस किंवा आनंद नाही असे वाटणे. त्याला अनहेडोनिया(Anhedonia) म्हणतात आणि औदासिन्याचे विशिष्ट लक्षण आहे. ती व्यक्ती आपल्या आवडत्या क्रियाकलापांपासून दूर जाऊ लागते आणि सामाजिक संवाद देखील बंद होते.
हे आहेत डिप्रेशनचे ५ शारीरिक संकेत:(Depression)
- अचानक वजन कमी होणे किंवा वाढणे – भूक नियंत्रित करणाऱ्या हार्मोन्सवर परिणाम होतो.
- पचनतंत्राशी संबंधित समस्या – अपचन, भूक मंदावणे, पोटात गडबड.
- सतत डोकेदुखी, मानदुखी किंवा अंगदुखी – दडपलेली भावना शरीरात वेदना निर्माण करते.
- झोपेच्या सवयींमध्ये बदल – खूप झोप येणे किंवा झोप न लागणे.
- छातीत जडपणा किंवा श्वास घेण्यास त्रास – मानसिक तणावाचा शारीरिक परिणाम.
तज्ज्ञांचा सल्ला:
आयुर्वेदात ध्यान, श्वसन व्यायाम, आहार आणि जीवनशैलीतील बदल यांद्वारे डिप्रेशनवर प्रभावी उपचार शक्य आहेत.